تفسیر بسم الله از شیخنا الاستاد اعلم علماء آیت الله العظمی مظاهری دام ظله
|
||
متن درس:
|
||
| عنوان درس: بسم الله الرّحمن الرّحیم‌موضوع درس: تفسیر | شماره درس: ۲تاریخ درس: ۱۳۰۰/۱/۱ |
| متن درس: اعوذ بالله من الشیطان الرجیم بسم الله الرحمن الرحیم رب اشرح لی صدری و یسر لی امری واحلل عقده من لسانی یفقهوا قولی.بحث ما درباره سوره حمد است. بسم الله الرّحمن الرّحیم. الحمدُ لله رب‌ّ العالمین، الرّحمن الرّحیم، مالک یوم الدین، ایاک‌َ نعبدُ و ایاک‌َ نستعین. اهدنا الصراط‌َ المُستقیم. صراط‌َ الذین انعمت عَلیهم غَیر المغضوب عَلیهم و لا الضّالین.راجع به این بسم الله که ۱۱۳ مرتبه در اول سوره ما آمده و ۲ مرتبه هم در وسط سوره‌ها آمده تقریباً ۱۱۵ مرتبه در قرآن آمده، این بسم الله حرفها دارد آن اندازه‌ای که ما می‌فهمیم مقتضی جلسه ما است. یک حرف در این بسم لله است یعنی بسم الله به قول اهل ادب جار و مجرور است و متعلق به اَبتَدءُ است. یعنی با نام خدا شروع میکنم، چرا شروع میکنم؟ اساس است، یک هدف. با نام خدا شروع میکنم برای عظمت خدا، برای تعظیم به خدا برای اینکه رسم است همیشه بوده است. الان هست که شروع می‌کنند به نام بزرگی و معلوم است بزرگتر از خدا نیست پس باید در همه کارهایمان به نام او شروع کنیم این یک هدف هدف بالاتر از این برای تبرک شروع میکنم که این کارم مبارک باشد. حالا کار جزئی باشد کار کلی باشد ازخانه بیرون می‌آید بسم الله می‌گوید برای اینکه به خانه برگردد برای اینکه کاری که خارج از خانه انجام می‌دهد مبارک باشد با برکت باشد در آن گناه نباشد در آن مخالفت با عهد نباشد هوا و هوسی نباشد این هم معنای دوم. یعنی هدف از اینکه به نام خدا شروع می‌کند. هدف سوم: به نام خدا شروع می‌کند برای اینکه از خدا کمک بگیرد که بعضی از بزرگان اصلاً بسم الله را متعلق به استعینوا گرفته‌اند ولی علی الظاهر اینطور نیست متعلق به اَبتَدءُ است متعلق به اینکه شروع می‌کنیم هدفم این است که با نام خدا کمک بگیرم از خدا. برای اینکه تا کمک خدا نباشد معلوم است انسان هیچ کار نمی‌تواند بکند. اگر کمک خدا آمد انسان همه کار میتواند بکند، خدا نکند یک بی توفیقی بیاید جلو همه کارها به هم ریخته می‌شود. نه! خدا نکند دست عنایت خدا یک آن از سر انسان برداشته بشود همه چیز به هم ریخته می‌شود لذا ما باید در کارهایمان، پشتبان خدا باشد. برای اینکه تا بدانیم تا کمک خدا نباشد هیچ کار نمی‌شود کرد. این هم هدف سوم.هدف چهارم: اینکه مهمتر از همه اینها اینکه کار ما رنگ خدایی پیدا کند همان وقتی که قران نازل شد به پیغمبر، خطاب شد اقرء باسم ربک یا رسول الله برای خدا هیچ چیزی در نظرت نباشد. جز خدا و انسان در هر کار جزئی در هر کار کلی حتماً برای مشتهیان نفس گفتن بسم الله؛ به قول قرآن اگر انسان بتواند خودش همه کارهایش رنگ خدا پیدا کند قرآن می‌گوید: به چه رنگی، «صبغه الله و من احَسن من الله صبغه» رنگ خدا چه رنگ خوبی است و خوشا به حال آن کسانی که می‌توانند به همه کارهایشان رنگ خدا بزنند. کم کم برسد به آنجا بر دلش رنگ خدا بزند برسد به آنجا که به خودش رنگ خدا بزند اعمالش بشود مال خود دلش بشود مال خدای خودش بشود مال خدا، ما مال خدا نیستیم ما، مال هوی و هوس هستیم ما مال شیطانیم مال نفس اماره هستیم انسان بتواند به جایی برسد که راستی بشود مال خدا، خدا ما را خلق کرده که ما بشویم مال او، در قرآن می‌گوید وصطنعتک لنفسی، تو را خلق کردم که بشوی مال من، لذا این معنای چهارم که اسمش را بگذاریم هدف چهارم. از معنای اول و دوم و سوم هم مهمتر است لذا جمع بین همه هم می‌شود که انسان بسم‌الله که می‌گوید چهار هدف در نظرش باشد:بسم الله الرِّحمن الرِّحیم، به نام خدا برای عظمت او.بسم الله الرِّحمن الرِّحیم، برای اینکه کارم مبارک باشد، پربرکت باشد. بسم الله الرِّحمن الرِّحیم، برای اینکه در کارم کمک بگیرم از خدا. بسم الله الرِّحمن الرِّحیم، برای اینکه کارم برای خدا باشد، خلوص، توحید افعالی. این چهار معنا برای بسم الله الرِّحمن الرِّحیم . جمع بین هر چهار معنا هم می‌شود و اگر کسی راستی با بسم الله الرِّحمن الرِّحیم و راستی، راست بگوید با این چهار معنا، این بسم الله خیلی کار میتواند بکند و اول کاری که دیگر حالا شما خوب باشید، بد باشید، اول کاری که بسم الله می‌کند تا بسم الله بگوییم دیگر شیطان فرار می‌کند و این را هم همه تان شنیدید این که شیاطین از اسم بسم الله فرار می‌کنند لذا من تقاضا دارم از همه شما هر کاری را که می‌خواهید شروع کنید بسم الله بگویید و الا اگر بسم الله نگویید شرک شیطان می‌شود شیطان دخالت می‌کند و حتی در هم بستر شدن با زن، با مرد، این بسم الله گفتن واجب است، لازم است و در روایات می‌خوانیم -قرآن هم دارد- در روایات می‌خوانیم اگر بسم الله نگویند شرک شیطان می‌شود، یعنی شیطان آنجا آماده می‌شود شیطان آنجا حاضر می‌شود. تخیلها آنجا برای زن، برای مرد جلو می‌آید که اگرتخیل‌های شیطانی جلو آمد، اثر روی نطفه می‌گذارد و اینکه مشهور هم شده در میان مردم که این اگر یک بچه‌ای بد در آمد می‌گویند این را بسم الله نگفتند.این حرف خوبی است این گفتن بسم الله واجب است، لازم است. در خوردن غذا، بسم الله بگوید با همین چهار معنا که گفتم شیطان دخالت نکند. غذا حلال بشود حتی غذای شبهه ناک را می‌شود با بسم الله درستش کرد، غذاها که همین قدر اگر حرام ظاهری نباشد دیگر بس است اما این را هم باید بدانیم حالاواقعی جایی نیست چه کسی حلال واقعی میتواند بخورد. قعطاً من و شما،حلال واقعی نمی‌توانیم بخوریم پاک واقعی، حلال واقعی خوب دیگر معمولاً شبهه ناک است در روایات می‌خوانیم در دوره آخر الزمان ربا همه مان، ربا خوار می‌شوند و آنهایی که خیلی دور هستند بالاخره رنگ گرد ربا به دامنشان می‌رسد و راستی هم رنگ ربا به دامن همه ما می‌رسد خوب! چه بکنیم با بسم الله باید این شبهه را رفعش بکنیم و ماها که نه اما اگر راستی یک زبانهایی باشد، دهان هایی باشد دهن‌های شیعه، در همین جنگ با ایران آن رئیسشان وقتی آمد با رئیس او ملاقات کرد آن رئیس، رئیس ایرانی خیلی زرنگ بود. خوب! معلوم است ما ایرانیها زرنگتر ازهمه جاها هستیم این خواست دستی دستی بدون درد سر این رئیس لشکر ایرانیان را بکشد گفت من شنیدم شما با بسم الله الرِّحمن الرِّحیم خیلی کار می‌توانید بکنید گفت بله، یک قدری زهر که می‌گویند این زهر را اگر می‌ریختند هر کجا آنجا را ذره ذره میکرد این دید عجب فرصتی آمده جلو یک مقدار زهر ریخت در کف دست این رئیس لشکر گفت: اگر راستی می‌گویی با بسم الله این را بخور مسلم بود اگر به حسب ظاهر میخورد له می‌شد پاره پاره می‌شد ذره ذره می‌شد. این هم با یک بسم الله الرِّحمن الرِّحیم زهر را ریخت در دهان شفام و هیچ طور هم نشد یک مقدار عرق کرد آن هم عرق برنگی بجای اینکه عرق خجالتش را او بکشد عرق مردانگی اش را او کرد و راستی با بسم الله می‌شود راه رفت. یک معلمی به بچه‌هایش، معلم مکتبی به شاگردانش می‌گفت هر کس بسم الله الرِّحمن الرِّحیم بگوید. روی آب راه می‌رود این یکی از بچه‌ها ساده لوح، سلامت نفس، غذای حلال بخور این دید، بَه عجب چیز خوبی، نشد برای اینکه هر روز باید دو سه کیلومتر برود تا از روی پل بیاید و این همان وقتی که از مکتب خانه آمد بیرون با بسم الله الرِّحمن الرِّحیم رفت آن طرف آب دیگر هر روز با بسم الله می‌آمد و می‌رفت و پدر و مادرش یک دفعه گفتند این معلم را یک مهمانی باید او را بکنیم خیلی خدمت به تو کرده بالاخره بنا شد آقا بیاید خانه اینها مکتب تمام شد ظهری آمدند بروند خوب! این معلم بناکرد برود آنطرف که پل بود بچه گفت آقا چرا راهتان را دور می‌کنید خوب! از روی آب می‌رویم. گفت از روی آب که نمی‌شود گفت: بسم الله می‌گوییم دیگر گفت بسم الله می‌گوییم از روی آب می‌رویم و وقتی که شما به من گفتید من هر روز با بسم الله می‌رفتم و می‌آمدم. آن معلم آهی کشید و گفت آن زبانی که تو داری من ندارم. آن دلی که تو داری من ندارم و الا معلوم است با بسم الله می‌شود زهر را خورد و آن زهر اثر نگذارد با بسم الله می‌شود روی آب راه رفت. اما حالا آنکه الان می‌خواهم به شما بگویم برایتان نتیجه دارد این به درد شما نمی‌خورد. آنکه به درد شما میخورد این است با این بسم الله غذای شبهه ناک را حلال می‌کند یعنی تأثیر حرمتش را می‌گیرد. در همه کارهایتان بسم الله بگویید. این بسم الله برای دنیاتون، برای آخرتتان، برای عظمت خدا برای اینکه نظر لطفی بکند به کارهایتان به خودتان بسم الله چیز خوبی است خدایا به حق عظمت بسم الله الرِّحمن الرِّحیم حالی بده توجهی بده به این گونه مطالب به همه ما، به جامعه ما، به این جوان هایی که در معرض مفاسد هستند.وصلی الله علی محمد و آل محمد. | |
| عنوان درس: بسم الله الرّحمن الرّحیم‌موضوع درس: تفسیر | شماره درس: ۳تاریخ درس: ۱۳۰۰/۱/۱ |
| متن درس:اعوذ بالله من الشیطان الرجیم بسم الله الرحمن الرحیم رب اشرح لی صدری و یسر لی امری واحلل عقده من لسانی یفقهوا قولی.بحث ما درباره سوره حمد بود این ام الکتاب در قرآن، این فاتحه الکتاب در قرآن و این سوره‌ای که بهترین سوره هاست راجع به آیه اولش یعنی بسم الله الرِّحمن الرِّحیم که آیه‌ای بهترین از این در قرآن نداریم و گفتم ۱۱۵ مرتبه هم در قرآن تکرار شده است. راجع به باء بسم الله دیروز یک مقدار صحبت کردم و گفتم این باء بسم الله متعلق به اَبتَدءُ است. یعنی شروع میکنم، شروع میکنم اما با اسم خدا و گفتم هدف شروع میکنم با اسم خدا، برای عظمت برای احترام. برای پروردگار عالم یا برای تبرّک، برای تیمم و یا برای استعانت در کارها کمک بگیرم از خدا، و معنای دیگرش اینکه با یاد خدا شروع کنم، نه با چیز دیگری هدف چیز دیگری کس دیگری نباشد. توحید افعالی و خلوص این معنای چهارم؛ اگر ما بتوانیم راستی، راست بگوییم و همه کارهایمان برای خدا باشد آنکه خدا میخواهد آنکه ما خلق شدیم، برای آن که امر به عبادت شده در قرآن دو سه مرتبه می‌فرماید: امر به عبادت شده برای همین. این خلوص. خوب! این معنای باء بسم الله بود حروف امروزمان این است که چرا گفت بسم الله الرِّحمن الرِّحیم نگفته بالله. به نام خدا تبرّک جسته است نه به خود خدا. بلکه این هم باز معلوم است برای اینکه اولاً ما سرو کار با اسم خدا داریم آنچه ما می‌توانیم بگوییم یا الله است آنچه ما می‌توانیم بگوییم اینکه یا رب، یا رب، یا رب این اسم خدا است یعنی زبان ما سرو کار دارد با اسم خدا، دل ما هم سرو کار دارد با اسم خدا، برای اینکه متصورات ما است و متصورات ما همه، همه یک معنای است و آن معانی دلالت می‌کند بر وجود مقدس خدا. وجود مقدس خدای ذات مستجمع جمیع صفات کمالات در خارج و اگر ما به یک مقامی برسیم می‌یابیم او را با چشم دل، می‌بینیم او را با گوش دل، می‌شنویم حرفهای او را ولی تا به آن مقام نرسیم دیگر همه لغو است اگر عالم به خدا باشیم به واسطه استدلالها به واسطه فلسفه خوب اینها همه اسم است اینها همه علم است. علم یکچیز عرضی است دیگر یعنی متصور من، فکر من. لذا بسم الله الرِّحمن الرِّحیم با همان اسم ما سرو کار دارد. لذا تبرک می‌جوییم به آن اسم ؛ عظمت برای آن اسم قائل باید باشیم، قائلیم استعانت باید بجوییم به همان اسم و بالاخره با آن اسم هم شروع کنیم نه از نوع دیگر. قرآن می‌فرماید: با اسم من شروع کن نه با اسم بت «و للله الاسماء الحُسنی فدعوه‌ُ بها» پروردگار عالم اسم دارد. یا الله اسم دارد. یا رب اسم دارد یا رزاق با این اسمها شروع کن به واسطه این اسمها متوسل به خدا بشو و به عبارت دیگر همه و لا عالم به خدا عالم به فلسفه، عالم به علم کلام باشیم. با اسم سرو کار داریم. بله! یک افرادی هستند با خود خدا سرو کار دارند نه با اسم و آنهایی می‌یابند خدا را، یابیده‌اند خدا را و اگر بخواهیم به این مقام دوم برسیم باز از همین جا باید شروع کنیم «المجازُ غنطرهُ الحقیقه» با اسم باید برویم جلو، تا کم کم برسیم به خودش صدایش بکنیم با اسم تا شاید روزی لیاقت پیدا کنیم، جوابمان را بدهد ولی آن وقتی که لیاقت پیدا کردیم جوابمان را داد دیگر اسم نیست دیگر خودش است آن وقت می‌یابیم خدا را، می‌بینیم خدا را، دیگر می‌رسد به آنجا حرف می‌زنیم با خدا، حرف می‌زند با ما بسی می‌رسیم به آنجا که سوره حمد می‌خوانیم می‌شنویم صدای خدا را که خدا دارد با زبان ما با ما حرف می‌زند دیگر آن وقت کلام الله نیست .دیگر آن وقت خود خدا را می‌یابیم. اما خوب! این یک در هزار هم نیست. یک در میلیون هم نیست و اگر بخواهیم برسیم از همین راهها باید برسیم «و اَعبُد رَبِّک حتی یاتیک‌َ الیقین» اگر می‌خواهی به مقام یقین برسی باید عبادت کنی راهش عبادت است راهش رابطه با خداست. ما به حسب مزاج، به حسب دین به حسب زبان، به حسب چشم، تخیلها، تفکرها اگر راستی رابطه مان با خدا محکم بشود کم‌کم خدا خودش را می‌نمایاند به ما، بعد گفته‌ام بارها همه پیامبرها آمده‌اند برای همین که خدا خودش بنمایاند به ما و ما ببینیم خدا را با چشم دل، با چشم فطرت؛ بیابیم خدا را با فطرت، با عمق جانمان ولی علی کل حال همه سرو کار با اسم دارند لذا، بسم الله الرِّحمن الرِّحیم همین است یعنی با نام خدا شروع کن نه با هوی و هوس نه نام دیگری نه چیز دیگری. با نام خدا شروع کن این نام مقدس است این اسم مقدس است و همین اسم هم هست خیلی کارها میتواند بکند. یعنی پروردگار عالم با اسمش خیلی کارها می‌کند که دیروز که می‌گفتم با همین بسم الله الرِّحمن الرِّحیم بااسمش، با لفظش، میتواند انسان روی آب راه برود میتواند با همین بسم الله الرِّحمن الرِّحیم خرق عادت بکند. میتواند با همین‌بسم الله الرِّحمن الرِّحیم طیر الارض داشته باشد. همین لفظ، این لفظ خیلی کارها میتواند بکند خود خدا که میتواند لفظش هم میتواند و ما باید با لفظ شروع کنیم اگر بخواهیم به جایی برسیم لذا به نام خدا، یعنی با آن اسمی که خیلی کار میتواند بکند. با همین اسمی که خود این اسم مؤثر است دیگر ببینید که خود خدا چقدر مؤثر است این هم معنای دوم که می‌گوییم بسم الله الرِّحمن الرِّحیم یکی هم اینکه خوب ما اگر عظمت به اسم خدا بدهیم معلوم است که به خود خدا هم عظمت داده‌ایم بلکه عظمتش بیشتر است برای اینکه بگوییم خدایا به نام تو تا بگوییم خدایا با تو خیلی فرق می‌کند یعنی می‌گوییم خدایا ما اینقدر برای تو عظمت قائلیم که اسم تو را، کلام تو را آن الفاظی که دلالت بر تو می‌کند بااین عظمت این را ما دست روی همینطوری که باید روی قرآن «لا یَمَسُه الا المُطَهرون» دست بی وضو روی آن نگذاریم، خوب انسان باید برسد به یک جایی که راستی زبانش هم پاک باشد وقتی که بسم الله الرِّحمن الرِّحیم می‌گوید دلش هم پاک باشد وقتی که بسم الله الرِّحمن الرِّحیم می‌گوید. لذا معمولاً وقتی که با اسم خدا ما عظمت بدهیم احترام قائل باشیم معلوم است دیگر به خدا بیشتر احترام قائلیم لذا می‌گوییم که بسم الله الرِّحمن الرِّحیم نمی‌گوییم بالله الرِّحمن الرِّحیم. خوب! این را چرا نگفتند بالله گفتند بسم الله، اما راجع به الله پروردگار عالم بنا بر مشهور هزار و یک اسم دارد؛ حالا نمی‌دانیم این درست باشد یا نه، علی کل حال در این جوشن کبیر هزار اسم برای پروردگار عالم آورده شده و می‌گویند پروردگار عالم هزار اسم دارد یا هزار و یک اسم دارد این الله بالاترین همه اسماء است لذا مشهور است در میان اهل دل این است که الله اسم اعظم خدا است و اسم اعظم خدا. خوب چرا ما با اسم اعظم نمی‌توانیم کار بکنیم، سببش این است که اسم اعظم مثل انگشتر حضرت سلیمان می‌بینیم، مثل عصای حضرت موسی می‌بینیم یک دلی میخواهد یک زبانی میخواهد که او کار بکند انگشتر حضرت سلیمان خیلی کار میکرد اما اگر در انگشت بیوه بود هیچ کار نمی‌گذاشت بکند نه در انگشت آن آصف بن برخیا، باز هم نمی‌توانست کار بکند باید در انگشت حضرت سلیمان باشد تا آن کارهای غریب و عجیب را بکند همین عصای حضرت موسی، خوب! خیلی کار می‌توانست بکند. اما باید در دست موسی باشد نه در دست هر کسی. اسم اعظم هم همین است راستی الله اسم است اسم اعظم است اما چه کسی بگوید، اگر اهل دل بگوید راستی با این الله میتواند آسمان و زمین را به هم بدوزد میتواند به آسمانها برود، میتواند زمین را هر کاری میخواهد با آن بکند ولی به شرطی که دل باشد، زبان باشد، آن زبانی که راستی دیگر به غیر خدا در آن چیزی جاری نباشد لذا این الله اسم اعظم است مسلم؛ و این الله فرقش با سایر اسماء این است که سایر اسماء یک معنا دارد مثلاً رب. یعنی خدایا تربیت این عالم وجود مال توست خالق یعنی خدایا تو همه جهان را خلق کردی، رازق یعنی خدایا تو به همه جهان روزی می‌دهی اما الله این نیست یعنی خدایا تو مستجمع جمیع صفات کمالاتی در حقیقت الله در بردارد هزار اسم را. و این مثل خدادر زبان فارسی است خدا هم همینطور است، خدا در زبان فارسی یعنی الله در زبان عربی آن هم وضع شده عَلَم است یعنی مثل من که اسم دارم به نام حسین، شما هم اسم دارید به نام محمد، پروردگار عالم هم اسم دارد. بنابراین پروردگار عالم مثل ماها اسم دارد و اسم پروردگار عالم الله است. در عربی و این که اسمش را می‌گذارند عَلَم ما بقی وصف است. این اسم است خدا مثل الله می‌ماند یعنی آن ذات مستجمع جمیع صفات کمالات را پروردگار عالم برای خودش اسم گذاشته است به نام الله شاید هم پیغمبرهای فارسی برای اینکه پیغمبر فارسی زیاد آمد یکی زرتشت که فقط نیست هزارها پیغمبر در ایران آمده؛ تشریعی، تبلیغی آن پیامبرها شاید اسم گذاشتند به نام خدا و خدا با الله هیچ تفاوت نمی‌کند الّا این که آن الله یک امتیازهایی دارد. خدا ندارد ولی هر دویش «عَلَم‌ٌ علی الاصح» به قول بزرگان اینها اسم هستند وضع شده برای آن ذات مستجمع جمیع صفات کمالات دیر شده یک قدری بگذارید برای فردا.خدایا به حق این قرآن و عظمتش، خدایا به حق بسم الله الرِّحمن الرِّحیمت، خدایا به حق این جمله‌ای که این آیه‌ای که بهترین آیات در قرآن است، خدایا روح بسم الله الرِّحمن الرِّحیم و درک این گونه مطالب، درک معنای بسم الله الرِّحمن الرِّحیم به همه ما، به نسل جوان ما به جامعه ما عنایت بفرما.وصلی الله علی محمد و آل محمد. | |
| شماره درس: ۴تاریخ درس: ۱۳۰۰/۱/۱ | |||
|
متن درس:اعوذ بالله من الشیطان الرجیم بسم الله الرحمن الرحیم رب اشرح لی صدری و یسر لی امری واحلل عقده من لسانی یفقهوا قولی.بحث درباره سوره حمد بود که گفتم ازنظر قرآن، از نظر روایات فهمیده می‌شود که سوره حمد بهترین سوره هاست و مثلش را در قرآن نداریم لذا در نماز گذاشته شده که ما باید این سوره را در نماز بخوانیم، آیه اولش بسم الله الرِّحمن الرِّحیم است و بهتر از این بسم الله الرِّحمن الرِّحیم هم در قرآن، آیه‌ای نداریم. بهترین آیات در قرآن بسم الله الرِّحمن الرِّحیم است و این بسم الله خیلی کار میتواند بکند. خیلی. درباره این بسم الله، در باء بسم الله یک مقدار صحبت کردم در اسم بسم الله. یعنی یک بس، بعداً اسم، بعداً الله است راجع به اسم هم دیروز یک مقدار صحبت کردم راجع به الله هم دیروز گفتم که این اسم مختص خداست و پروردگار عالم این اسم را برای خود گذاشته است وصف نیست، اسم است مثل‌ی زبانان که می‌گویند خدا. لذا اینها می‌گویند «عَلَم‌ٌ عَلَی الاصح» این علم است برای چه کسی؟ برای آن ذاتی که همه کمالات را دارد مستجمع جمیع صفات کمالیه؛ این الله که گفتم در فارسی یعنی خدا بعد این الله در بسم الله آمده، رحمان و رحیم اینها هر دو وصفند. صفتند برای خدا رحمان و رحیم از یک مطلع گرفته شده از رحمت گرفته شده و رحمت هم از نظر فارسی کسی که به کسی تلطف بکند به این می‌گویند رحمت و پروردگار عالم معلوم است لطف دارد به همه موجودات لذا هم رحمان است و هم رحیم است. فرق بین رحمان و رحیم این است که رحمان یعنی پروردگار عالم تلطف دارد به همه موجودات هر چه موجود است خوب! اولاً خدا او را خلق کرده است. این رحمت است. خدا او را ترتبیت می‌کند این رحمت است و بالاخره خدا به او نعمت عنایت می‌کند خوب! این رحمت است وجودش رحمت است. ادامه وجودش رحمت است نعمتهایش رحمت است. مثلاً گیاهی که روییده می‌شود این گیاه وجودش از طرف خدا است. بقایش از طرف خداست و نعمتهایی که به این گیاه داده شده من جمله این که گیاه میتواند با آن رگهایی که دارد آب را بمکد. ادامه حیات پیدا کند بواسطه آن رگها و امثال این نعمتها که یک گیاه دارد. حیوان؛ آن کرم زیر زمین رحمتها دارد تا برسد به آن موجودات دیگر. از جمله این انسان «و ان تعدوّا نعمت‌َ الله لا تُحصوها» ما بخواهیم نعمتهای خودمان را شماره کنیم خوب! معلوم است نمی‌شود. حالا هر کسی که از نظر فقری خیلی در فقر باشد از نظر جسمی خیلی در مرض باشد اما همین نعمتهایش را بخواهد شماره بکند. بخواهد الحمدلله بگوید برای نعمتهایش مسلم نمی‌شود برای اینکه نعمتهای خدا را راجع به ما بخواهیم شماره بکنیم نمی‌شود. همان که هیچ چیز ندارد اما عقل، شعور. خوب! حالا اگر عقل نداشت چقدر بد بود. یک کسی حرف خوبی می‌زند، می‌گوید که تو که فقیری، تو که مقروضی، تو که مریضی، من حاضرم مرض تو را، فقر تو را و دربه دری تو را رفع بکنم اما دو تا چشم هایت را بگیرم. کسی حاضر است بدهد. من حاضرم تمام دنیا را به تو بدهم اما دو تا گوشَت را بگیرم، دو تا دستت را بگیرم دو تا پاهایت را بگیرم و امثال اینها که از این نعمتها زیاد است ما همینطور که قرآن می‌گوید بخواهیم شماره کنیم نمی‌شود. خوب! پس عالم وجود این تلطف از طرف خدا آن به آن برای او هست این مظهر رحمانیت خداست که بزرگان می‌گویند که کُن رحمانی و این هم از سوره یس گرفته که قرآن می‌فرماید وقتی ما اراده کنیم چیزی را، لَه کُن فَیَکون. لذا رحمان یعنی خدایی که به همه موجودات تلطف دارد به مؤمن، به کافر، به مشرک به آن کسی که محارب است در مقابل پیغمبر، در مقابل دین خوب! خدا به این هم تلطف دارد چنانچه به حیوانات، به گیاهان به عالم وجود. این را می‌گویند رحمان؛ اما رحیم خاص است آن تلطفی که به مومن دارد خوب! این تلطف غیر آن تلطف است یک تلطف خاصی است خدا تلطف به شما کرده است رحمت به شما داده است این که قبل از اذان صبح بلند شدید نماز خواندید الان نماز جماعت می‌خوانید. الان با هم تفسیر صحبت می‌کنیم حالا اگر خدای ناکرده اول شب مست بودید تا حالا مست هستید چه می‌کردید؟ اگر خدای ناکرده در گناه از اول شب تا به الان دچار بودید اگر در خانه تو محل فحشاء بود چه می‌کردید؟ اگر یک کسی بودی منکر خدا، منکر پیغمبر، منکر روحانیت از اراذل، اوباش چه می‌کردید؟ خوب! اینها که زیاد هستند این رحمتها که خدا به بنده هایش دارند به این می‌گویند رحیم. در روز قیامت پروردگار عالم تلطف خیلی دارد حتی بزرگان می‌گویند این بنده‌ها که جهنم می‌روند این هم تلطف خداست برای اینکه می‌روند آنجا پاک می‌شوند و اما پروردگار عالم یک تلطف خاصی به شماها دارد به این می‌گویند رحیم لذا رحمان یعنی خدا رحمت دارد به همه موجودات حتی به کافرها. رحیم یعنی خدا رحمت دارد به بنده‌های خاصش قرآن می‌فرماید پیغمبر هم همینطور است. پیغمبر اکرم هم چون به قول اینها مظهر رحمیمیت خداست بنابراین که به آن چه اینها می‌گویند پروردگار عالم یک تجلی کرد. تجلی عام که به آن می‌گویند کُن رحمانی. آن تجلی عام همه موجودات پیدا شد یک تجلی خاص کرد چهارده معصوم پیدا شد که آن را می‌گویند مظهر رحیمیت. یعنی چهارده معصوم مظهر رحیمیت خداست همه موجودات مظهر رحمانیت خداهستند قرآن راجع به پیغمبر اکرم همین را می‌فرماید، می‌فرماید:«عزیزٌ عَلَیکم بالمؤمنین‌َ رئوف‌ٌ رحیم» پیغمبر اکرم این سختش است که ببیند شما کافرید. پیغمبر اکرم به همه شما لطف دارد. آقا به مؤمنین یک لطف خاصی دارد. «بالمؤمنین رئوف رحیم، عزیز علیکم و بعدش ما عنتُّم، عزیزٌ علیکم حریص‌ٌ یا حریص‌ٌ علیکم» و پیغمبر اکرم اینجوری است که دلش میخواهد همه شما مسلمان شوید پیغمبر اکرم دوست دارد که شما در رنج نباشید. اما پیغمبر اکرم یک لطف خاصی به مؤمنین دارد «بالمؤمنین رئوف رحیم» یعنی پیغمبر اکرم هم مثل پروردگار عالم دو جور رحمت دارد یک رحمت عام راجع به همه یک رحمت خاص راجع به مؤمنین این هم رحمان و رحیم. پس بنابراین رحمان و رحیم دو تا وصف هستند برای خدا و هر دو آنها از یک جا سرچشمه گرفته یعنی هر دو مشتق از رحمت است. فرقش این است که رحمان یعنی رحمت دارد خدا به همه موجودات من جمله انسان اما رحیم است یعنی لطف خاص دارد به بنده هایش در دنیا خدا رحمان و رحیم است. در آخرت هم خدا رحمان و رحیم است. رحمان راجع به همه، رحیم راجع به مؤمنین.«حالا بحث بعدمون راجع به الحَمدُلله رب‌َّ العالَمین، خدا توفیق عنایت کند یک مقدار درباره‌اش صحبت کنیم» .خدایا به حق این قرآن و عظمتش (الهی)، خدایا به حق اهل بیت (علیهم السلام). خدایا ما را، جامعه ما را، نسل جوان ما را همیشه مورد تلطف خاص مورد رحیمیت خود در دنیا در آخرت قرار بده (الهی، آمین).وصلی الله علی محمد و آل محمد.
=========================================
|
|||